راضی نیستم برای کسی تعریف کنید

حاج احمد آقا چند روزی پس از ارتحال امام (رض) از قول مادر گرامیشان نقل می کرد: حدود یک ماه و نیم قبل از عمل جراحی، حضرت امام خوابی دیدند و این خواب را برای همسرشان تعریف کردند و متذکر شدند که در زمان حیاتم راضی نیستم برای کسی تعریف کنید. ایشان خواب دیده بودند که فوت کرده اند و حضرت علی (ع) ایشان را غسل و کفن کردند و برایشان نماز خواندند و سپس حضرت امام را در قبر گذاشته و از ایشان پرسیدند: «حالا راحت شدید؟» امام فرمودند : «در سمت راستم خشتی است که ناراحتم می کند» . در این موقع حضرت علی (ع) دستی به ناحیه راست بدن امام کشیدند و ناراحتی حضرت امام مرتفع گشت. (1)

دیگر آخر کار است

دو هفته قبل از جراحی امام، یک شب ناراحتی قلبی برایشان رخ داده بود، من و دو نفر از دکترها و دو پرستار، خدمت امام رسیدیم. فورا آقا را بستری کردند و مشغول معالجه شدند . همان طور که آقا استراحت کرده بودند، وقتی فشار خونشان را می گرفتند، فرمودند: «هر چیزی پایانی دارد و این هم پایانش است» . من برگشتم و گفتم: «آقا این حرفها را نزنید، شما ان شاء الله عمر زیادی خواهید کرد» . ما همه نگران شده بودیم، ولی باز هم امام فرمودند : «دیگر، آخر کار است» . وقتی برگشتیم، آن دو پرستار خیلی گریه کردند، ولی یکی از دکترها برای دلداری آنان شروع به تفسیر و تأویل کرد که لابد مقصود امام این است که دیگر مرض به پایان می رسد و حالشان خوب خوب می شود. این نخستین باری بود که امام چنین حرفی می زدند که گویا ما را آماده وفاتشان می کردند.

روزی هم که داشتند برای آزمایش به طرف بیمارستان می رفتند کنار همین درخت توت (در منزل) که رسیدند، باز هم این حرف را تکرار کردند که: «این دیگر پایان کار است» . (2)

دیگر بر نمی گردم

شب قبل از عمل، امام با پای خود به بیمارستان رفتند. زمانی که می رفتند به ما گفتند : «من دارم برای عمل می روم، ولی دیگر برنمی گردم» . وقتی می گفتیم: «نه اینطور نیست» می فرمودند: «شما مطلع نیستید» . (3)

این سرم بیرون نمی آید

روزی که امام می خواستند به بیمارستان بروند به علت اینکه سنی از ایشان گذشته بود و بیمار نیز بودند، عصای خود را برداشته و به کمک آن برخاستند و از تک تک افراد بیت خداحافظی نمودند. امام به اهل بیت گفتند: «من دیگر برنمی گردم» . یکی از پزشکان حضرت امام می گفت : «به امام گفتم آقا این سرم شما را ناراحت کرده است. ما فردا شب این سرم را از دستتان بیرون می آوریم» . البته قرار هم این بود که سرم را در بیاوریم. بر اساس مشاوره پزشکی که به عمل آمده بود حال امام بهتر بود، ولی خودشان فرمودند که دیگر این سرم از دست من بیرون نمی آید. (4)

"اِنَّ اللهَ لا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّی یُغَیِّرواْ مَا بِآنفُسِهِم." رعد/11

و خداوند حال هیچ قومی را تغییر نمی دهد تا زمانیکه خود آن قوم حالشان را تغییر دهند.

حضرت امام خمینی(ره) می‌فرماید: «ولایت فقیه امتدادی است از حاكمیت معصومان و عبارت است از حاكمیت فقیه عادل كه صفات علم و فقاهت و تقوا و زهد و كاردانی و مهارت در وجود او محقق گردیده است كه همه این ویژگیها او را از استبداد و دیكتاتوری بازمی‌دارد.» ایشان این معنا را با سخن خود چنین مورد تأكید قرار می‌دهد: «اسلام دیكتاتوری را محكوم و رد می‌كند و ولایت را از حاكمی كه می‌خواهد با دیكتاتوری حكومت كند، ساقط می‌ سازد حتی اگر آن حاكم فقیه باشد. اگر فقیه و حاكم از چهارچوب صفات علم و عدالت و گرفتن حق مظلوم از ظالم خارج شود، ولایت او خود به خود ساقط می‌گردد.» حضرت امام (ره) فرمود : «جانم فدای تک تک این ملت».


مقام معظم رهبری بیان میکنن که سه باور در امام بزرگوار ما وجود داشت، كه همین سه باور به او قاطعیت میداد، شجاعت میداد و استقامت میداد: باور به خدا، باور به مردم، و باور به خود. این سه باور، در وجود امام، در تصمیم امام، در همه‌ی حركتهای امام، خود را به معنای واقعی كلمه نشان داد. این سه باور، امام را زنده نگه داشت؛ جوان نگه داشت؛ فكر امام و راه امام و طریقه‌ی امام را برای این ملت، ماندگار و ثابت كرد؛ آن وقت همین سه باور بتدریج در مردم ما، در جوانان ما، در قشرهای گوناگون، همگانی شد؛ امید پیدا شد، اعتماد به نفس پیدا شد، توكل به خدا پیدا شد؛ اینها جای یأس را گرفت، جای تاریك‌نمائی را گرفت، جای بدبینی را گرفت؛ مردم ایران روحیات خودشان را تغییر دادند، خدای متعال هم وضع آنها را تغییر داد: «انّ الله لایغیّر ما بقوم حتّی یغیّروا ما بانفسهم»؛(۱) ملت ایران راه خود را، حركت خود را، انگیزه‌ های خود را اصلاح كردند، خدای متعال هم به آنها كمك كرد، به آنها نصرت داد و پشتیبانی كرد.(۱۳۹۲/۰۳/۱۴)

بیانات در مراسم بیست‌ و چهارمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله)
منبع : رهبری

انقلاب ایران به سال 1979- 1978، در نوع خود و در تاریخ جهان بی نظیر است. در یکسوی این مبارزه تمام آحاد مردم (همگی بی سلاح و با دستان خالی) و در سوی دیگر آن مقتدرترین پادشاه خاورمیانه، ژاندارم غربگرای خلیج (فارس)، خاندان و اطرافیان او قرار داشتند که از سوی ارتشی مدرن حمایت می شدند. در ژانویه 1978 بحران، نظام شاهنشاهی را فراگرفت. بعد از سیزده ماه تظاهرات و راهپیماییهای اعتراض آمیز و دسته جمعی که به کشته شدن بیش از بیست هزار تن و زخمی و مجروح شدن بیش از صدهزار تن انجامید، بالاخره استبداد مطلقه خاندان پهلوی از هم فروپاشید.

فشار و شکنجه های طاقت فرسا از یکسو و گسترش و رواج فساد همچون غده سرطانی در قلب نظام سیاسی ایران و به خصوص فساد و آلودگی خاندان حکومتی، دو عامل عمده انقلاب محسوب می شوند. هر چند اقشار مختلف مردم در این مبارزه و اعتراض هم صدا و هم پیمان بودند ولی عنصر اساسی این نهضت، قیام اعتراض آمیز روحانیون شیعه و مسلمانی بودند که توسط مراجع تقلید بزرگ رهبری می شدند. جهش، عمق و قاطعیت مخالفت و اعتراض، شور و شوق آزادیخواهانه انقلاب مردم ایران وسعت فوق العاده به خود گرفت برای مثال سه بار شاهد بودیم که چیزی در حدود سه میلیون تن در شهرهای بزرگ به خیابانها ریختند و علیه رژیم به تظاهرات و راهپیمایی پرداختند. بی شک این تظاهرات در میان مهمترین و عظیم ترین راهپیمایی های مردمی قرار داشته و در طول تاریخ بی نظیر بوده اند. (1)

مجتهدان و مراجع بزرگ تقلید در این قیام و شورش نقش کاتالیزور را ایفا کردند بدین معنی که حرکتهای عظیم مردمی از این نقطه هماهنگ و سازماندهی می شدند و البته بدیهی است که چهره برجسته این گروه از مراجع، شخص آیت الله روح الله خمینی [ره] بود. از قرن نوزدهم به این سو علما و روحانیون ایرانی بی وقفه در امور سیاسی دخالت کرده اند. (2) فتوای آیت الله شیرازی به سال 1891 مبنی بر تحریم تنباکو که به لغو انحصار شرکت بریتانیایی انجامید به عنوان اولین واکنش سیاسی روحانیون مذهبی محسوب می شود. در سال 1906 اکثریت قریب به اتفاق روحانیون بلندپایه از نهضت مشروطه مردم ایران حمایت کردند و از آن پس نیز روحانیون مدام به عنوان قطبی مخالف و معترض مطرح بوده، به خصوص در جریان بحران قدرتهای حاکم (در سالهای 1890، 1921، 1950، 1953 و 1978) نقش خود را ایفا کرده اند.

اصل اساسی تمام فتنه ها
فرزندم! از خودخواهی و خودبینی به درآی كه این ارث شیطان است كه به واسطه خودبینی و خودخواهی از امر خدای تعالی به خضوع برای ولی و صفی او- جلّ و علا- سر باز زد و بدان كه تمام گرفتاری های بنی آدم از این ارث شیطانی است كه اصل اصول فتنه است؛ و شاید آیه شریفه وَ قاتِلُوهُمْ حَتّی‏ لا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَ یكُونَ الدِّینُ لِلَّه، در بعض مراحل آن، اشاره به جهاد اكبر و مقاتله با ریشه فتنه كه شیطان بزرگ و جنود آن كه در تمام اعماق قلوب انسان‏ها شاخه و ریشه دارد، باشد و هركس برای رفع فتنه از درون و برون خویش باید مجاهده نماید و این جهاد است كه اگر به پیروزی رسید، همه چیز و همه كس اصلاح می‏شود.(۱)

حیله شیطانی فتنه  گران
فرصت طلبان از سویی و مفسده جویان از سوی دیگر می‏خواهند وانمود كنند كه نهضت از پشتیبانی عظیم ملّت- پس از پیروزی- برخوردار نیست؛ و با این حیله شیطانی، مردم ناآگاه را به تردید بكشانند و به خیال خام خود از آب گل آلود، ماهی بگیرند؛ لهذا برای اثبات وحدت ملّی و ابطال باطل و احقاق حق و خاتمه دادن به دروغ پردازی ها و فتنه انگیزی های مخالفین با اسلام و نهضت مقدس اسلامی، مقتضی است روز سه شنبه ۲۶ تیر ماه ۵۸ عموم اقشاری كه به اسلام و قرآن مجید و جمهوری اسلامی و استقلال كشور علاقه دارند، در راهپیمایی شركت كنند تا حساب گروه هایی كه برخلاف مسیر انقلاب اسلامی هستند، روشن شود. در حقیقت این مانور اسلامی ملی، عرضه جنود حق و حزب اللَّه است در مقابل جنود شیطانی. از خداوند متعال عظمت اسلام و ملت را خواهانم‏.(۲)

ائتلاف برای آشوب؟
این آقایانی كه با هم ائتلاف كردند، این آقایانی كه با این منافقین ائتلاف كردند، ائتلاف كردند كه مملكت ما را به هم بزنند، ائتلاف كردند كه آشوب به پاكنند؛ شمایی كه ائتلاف كردید، برای چه ائتلاف كردید؟ آقایان می‏گویند كه این بازی قبول نیست، از سر! دیروز من گفتم این را كه خوب، این را ملّت تعیین نكرده یا كرده؟ اگر ملت تعیین نكرده. خوب، ببینید كی تعیین كرده؟ از كجا آمدند و رأی دادند؟ آرا زیاد. قانون اساسی را [كه‏] آن قدر زیاد رأی دادند، آن طرفش، همین منافقین و اینها، رأی ندادند. همین مؤتلفین. همین ها. البته نه آن جناح متدینشان. همه این چیزهایی كه پیدا شده است، از آرا همین مردم است. خوب، شما هی می‏گویید مردم را ما قبول داریم، مردم را قبول داریم. خوب، بسیار خوب، كی هست كه این مردم را قبول ندارد! این مردم تعیین كردند. خوب، قبول دارید، اگر می‏گویید میزان رأی مردم است؛ خوب، رأی مردم. حالا ائتلاف كردید كه به ضد رأی مردم عمل كنید؟ ائتلاف كردید كه مجلس شورای اسلامی را كنار بگذارید؟ ائتلاف كردید كه قوه قضائیه را كنار بگذارید؟ ائتلاف كردید دولت را كنار بگذارید؟ این ائتلاف برای چیست؟ این چه ائتلافی است؟(۳)

یکى از ابعاد گسترده شخصیت حضرت امام این بود که به مناجات و عبادت و ادعیه توجه ویژه داشتند، ما مى‏ دیدیم که ایشان هر روز بعد از تدریس عصر ها به حرم مطهر حضرت معصومه مشرف مى ‏شدند، و من به یاد ندارم که حرم رفتنشان تعطیل شده باشد، و در حوزه هم معروف بودند به اینکه مقید به زیارت هستند، حتى گاهى تا دم در حرم مى ‏آمدند و در را مى ‏بوسیدند و سلامى مى ‏دادند و مى ‏رفتند؛ لذا زمانى که در مدرسه فیضیه براى طلاب درس اخلاق مى ‏فرمودند، خیلى روى دعاها و مضامین دعاها تکیه مى ‏کردند. ایشان به مناجات شعبانیه بسیار تاکید داشتند و روى کلماتى از این دعا تکیه مى ‏کردند (الهى هب لى کمال الانقطاع الیک... خدایا به من ببخش، بریدن از دیگران را و تنها به خودت وابسته ‏ام نما...)

مناجات، یعنى نجوا کردن با خدا؛ مناجات، یعنى سر و سرّ داشتن با مبدا آفرینش و این نقطه اوج آدمى است که باطن وجودش با مرکز هستى متصل شود. حضرت امام به مناجات عشق مى‏ ورزیدند.

منبع: پرتوی از خورشید؛ ص 14.

امام خمینی(ره) که خود پرچمدار مبارزه با فساد و سیستم سرمایه سالارانه است، بارها و بارها نسبت به نتایج شوم دنیاگرایی مسئولین هشدار داده و فرمودند: انفجاری که از باطن یک مملکتی که مدّعی اسلامی است پیدا شده و مأیوس از اسلام شده‌اند، مأیوس از برنامه‌های اسلام شده‌اند؛ یک همچو انفجاری را هیچ کس نمی‌تواند جلویش را بگیرد...

امام خمینی: در رژیم سابق، که مردم او را رژیم اسلامی نمی‌دانستند و طاغوتی می‌دانستند، اگر کاری می‌شد می‌گفتند که در رژیم طاغوتی شده است، و اگر یک ناراحتی هایی برای کارگرها پیدا می‌شد، یا یک تحریکاتی می‌شد که اینها اعتصاب کنند، شورش کنند، آنها با فشار؛ و اگر - چنانچه - نوبت به روحانیین هم می‌رسید با موعظه.

اما الآن با آن وقت فرق دارد. الآن همه ما این ادعا را داریم که یک مملکت اسلامی است و روی احکام اسلام باید عمل بشود.

اگر خدای نخواسته در یک مملکت اسلامی طوری بشود که در کارخانه‌ها و کارگرها به واسطه اینکه درست به آنها رسیدگی نمی‌شود انفجار حاصل بشود، این انفجار از محیط یک مملکتی است که مدّعی اسلام است؛ نه روحانی می‌تواند این را خاموشش کند، نه کس دیگر.

برای اینکه روحانی آن وقت می‌تواند [کاری‌] بکند که بگوید خوب یک اشخاصی غیر اسلامی این کارها را کرده‌اند؛ اما اگر مملکت اسلامی به اینکه اسلامی است یک طوری بشود که انفجار در کارگرها حاصل بشود، این انفجار دیگر قابل کنترل نیست؛ و این یک خطری است که بر همه شماها و بر همه ما هست و ما را تهدید می‌کند…

کارگرها همچو نیست که خیلی بلندپرواز باشند؛ اینها یک زندگی می‌خواهند - آقایان کاری بکنند که یک زندگی برای اینها حاصل بشود؛ و جلوگیری بشود از یک انفجاری که قابل کنترل نیست.

در تاریخ مبارزات انقلابی ملت ایران علیه رژیم ستمشاهی، مقاطعی وجود دارد که بیش از دیگر اتفاقات جلوه کرده که یکی از آنها، سخنرانی افشاگرانه امام درباره کاپیتولاسیون است. پس از پانزدهم خرداد ماه سال ۱۳۴۲ که مبارزات انقلابی ملت ایران را به رهبری حضرت روح الله آشکار کرد؛یکی از رخدادهای تاریخ ساز ۴ آبان ۱۳۴۳ و سخنرانی تاریخی و افشاگرانه امام در قم است.

آبان ماه سال ۱۳۴۳ هجری شمسی فرا رسیده بود و مردم ایران خود را برای برپایی جشن سالروز میلاد مبارک حضرت فاطمه زهرا (س) آماده می کردند.

امام مطلع شده بودند که قانونی در مجلس ایران به عنوان قرارداد  کاپیتولاسیون به تصویب رسیده است؛ معاهده ای که بر اساس آن، کشوری خارجی در مملکتی دیگر، از بعضی حقوق و امتیازها برای اتباع خود برخوردار می شد که از آن جمله، حق قضاوت کنسولی و اجرای مجازات بود. این معاهده ها غالبا توسط کشورهای زورمند و استعمارگر به ویژه در قرن نوزدهم بر دولتهای ضعیف تحمیل می شد و بر پایه آن قراردادها، اتباع دولتهای استعماری پس از ورود به کشور ضعیف، تحت حاکمیت محکمه های دولت متبوع خودشان باقی می ماندند و دادگاههای آن کشور، حق محاکمه آنها را نداشتند.

امام وقتی از این مصوبه خفت بار مطلع شدند، اعلام کردند که در سالروز عید میلاد حضرت سیده النساء (س)، با مردم سخن خواهند گفت. البته ماموران رژیم ستمشاهی هم حدس می زدند که امام تصمیم به  افشاگری دارد؛ این بود که به بیت امام آمدند تا هشدار لازم را به ایشان ابلاغ کنند؛ اما امام آنها را به حضور نپذیرفت و آنان مطلب خود را با حاج آقا مصطفی در میان گذاشتند و تذکرات احتمالی امام به آمریکا را بدتر از تذکر امام به شاه دانستند!

چنین شد که چهارم آبان ماه ۱۴۳۴ – که امروز سالگرد آن است – به روزی تاریخی برای تاریخ انقلاب اسلامی تبدیل شد.

امام سخنان کوبنده خود را اینگونه آغاز فرمودند:

وحدت و وفاق ملی یکی از ضرورت های حتمی جامعه می باشد که در مواجهه با تهدیدات بیرونی و چالش های درونی بهترین راهکاری است که می توان اتخاذ نمود. واژه «وفاق ملی» که امروزه از آن یاد می کنیم به معنی «وحدت» و «یکپارچگی» ملی است و نباید آن را با «یکدستی» و «یکسانی» معادل دانست؛ یعنی «وفاق ملی» را باید در کنار پذیرش اصل اختلاف در جامعه معنا کرد و وجود وفاق را مستلزم قبول اصل اختلاف در جامعه دانست.

ماهیّت وحدت با توجه به گستره آن در عرصه‏های مختلف، از طرف امام خمینی"ره" مبانی خاص داشته است. به همین دلیل این وحدت از وحدت ملّی تا وحدت روشی و عملی و وحدت عرفانی و وحدت امت اسلامی در نوسان است و باید وحدت مورد نظر ایشان را در همان حوزه‏ای كه بدان می‏ پرداخته ‏اند، مورد بررسی قرار داد، نه این كه حكمی كلی در تمام زمینه ‏هایی كه سخن از وحدت آورده ‏اند، صادر كرد. و این همان وحدتی است كه می‏ توان از آن به "وحدت معقول" و یا "وحدت استراتژیك" یاد كرد.

وحدت گرچه در ادبیات اسلامی كاربرد و نقش اساسی دارد، امّا در ادبیّات سیاسی رایج كمتر مورد بررسی قرار گرفته است و آن‏چه در این زمینه به‏ كار رفته، بیشتر مفاهیمی است كه برتری یك شیوه و یا تفكّر را به دنبال داشته و بیشتر كاربرد خارجی دارد؛ مفاهیمی چون ناسیونالیسم، پان عربیسم، پان تركیسم و... از این دسته به ‏شمار می‏رود، اما مفهوم وحدت در اندیشه‏ ی سیاسی اسلام علاوه بر كاربرد در حوزه داخلی و خارجی، در هر مورد نمود مختلفی دارد. برای مثال وقتی سخن از"وحدت امت اسلامی" به‏ میان می‏ آید، به معنی برداشتن مرزهای جغرافیایی نیست، بلكه به معنی وحدت عمل و درك متقابل در خصوص موضوعات مشترك، حول مصالح اسلامی است.

از طرف دیگر، وقتی در محیط داخلی سخنی از وحدت به ‏میان می ‏آید، نه ‏تنها به معنی وحدت تفكّر یا سلیقه است، بلكه به معنی وحدت عمل در زمینه‏ ی منافع ملّی، اسلامی و قانون اساسی است؛ چیزی كه امروزه از آن به "وفاق اجتماعی" و یا انسجام داخلی و یا وحدت ملّی یاد می‏ شود.

از آن‏چه گفته شد، نقش و اهمّیت این مفهوم در پیشبرد اهداف داخلی و خارجی جامعه‏ ی اسلامی مشخص می‏شود. از دیرباز از زمان "سید جمال‏ الدین اسدآبادی" تا زمان امام خمینی"ره"، مفهوم وحدت كاربرد زیادی داشته است. آن‏چه در این‏جا مورد بررسی قرار می‏گیرد، بررسی این مفهوم در اندیشه‏ ی امام خمینی"ره"و بررسی آن در داخل و خارج است.

از دیدگاه حضرت امام خمینی (ره) در مورد ابعاد و انواع وحدت و اتحاد ملی راهكارهای فراروی نظام اسلامی برای مقابله با چالش های تفرقه آمیز تبییت شده كه به برخی از آنها اشاره می كنیم .

بعثت پیامبر اکرم (ص) بی گمان نقطه عطفی نه در محدوده شبه جزیره عربستان و برای مسلمانان که در تاریخ بشریت محسوب می شود که خط سیر کمال و تعالی انسان را روشن نمود. آغاز رسالت پیامبر خاتم و نزول قرآن کریم به معنای تبیین تمام اهداف پیامبران و کتاب های آسمانی، و اجرای آن اهداف به طور کامل  بود که این امر بر دوش کاملترین انسان ها یعنی پیامبر اسلام نهاده شده بود. لذا بعثت تنها طلیعه تشعشع اسلام نبود بلکه سرآغاز تبلور شخصیت عظیم پیامبر نیز بود.

بعثت یعنی تثبیت توحید ناب در تمام ابعادش، تثبیت وحی الهی و نبوّت. بعثت یعنی برقراری عدالت فردی و اجتماعی، و پیکار با هرگونه ظلم، تبعیض و بهره کشی های ظالمانه. بعثت یعنی برافراشتن پرچم حقّ در همه نقاط جهان، و واژگون سازی پرچم های باطل. بعثت یعنی همان عروة الوثقی نجات و پیروزی که به تعبیر قرآن در دو چیز خلاصه می شود: تکفیر طاغوت و ایمان به خدای بزرگ. این حادثه عظیم جایگاه برجسته ای در بیانات امام راحل داشته و ایشان ضمن تبیین این رویداد مهم توجه به غایت و اهداف آن را برای همگان بسیار مهم می دانستند. «و امروز سالروز این بعثت بزرگ است و این نعمت عظیم الهى است، توجه کنید که بعثت براى چه بوده، انگیزه بعثت چه بوده است و اگر کسى تخلف کند از انگیزه بعثت چه خواهد شد. انگیزه بعثت تزکیه نفوس بوده است و تزکیه نفوس به این است که خودخواهیها برود از بین، خودبینیها برود از بین، ریاست طلبیها برود از بین، دنیا طلبیها برود از بین، و به جاى همه، خداى تبارک و تعالى و هواىِ براى خدا بنشیند. انگیزه بعثت این است که حکومت خدا در دلهاى بشر حکومت کند تا اینکه در جامعه‏هاى بشر هم حکومت کند. تا تزکیه در رده‏هاى بالا حاصل نشود و تصفیه در رده‏هاى بالا حاصل نشود، این مملکت و همه ممالکى که هستند اصلاح نخواهند شد.» (صحیفه امام، جلد14، ص393)

از بچه ها در مورد نماز سؤال می کردند، اما همین که می گفتند: خواندیم، قبول می کردند و دیگر کنکاشی نمی کردند.

دقت در تربیت دینی کودکان از نکته های مورد نظر آقا[1] بود و می گفتند که بچه باید از هفت سالگی نماز خواندن را شروع کند و به این امر تشویق شود تا وقتی به سن 9 سالگی رسید، برایش عادت شده باشد.

من[2] این مهم را به آقا می سپردم و می گفتم: نمازشان با شما و دیگر نکته های تربیتی شان با من. شما که به آنها می گویید، گوش می دهند ولی حرف مرا گوش نمی دهند.

رسم آقا این بود که از بچه ها در مورد نماز سؤال می کردند، اما همین که می گفتند: خواندیم، قبول می کردند و دیگر کنکاشی نمی کردند.[3]
 
پی نوشت :
1- امام خمینی (س).
2- بانو خدیجه ثقفی، همسر امام خمینی (س).
3- برگرفته از کتاب پدر مهربان.